Architecten zijn “allrounders”: creativiteit, uitgebreide kennis en het vermogen om te “multitasken “behoren tot hun professionele gereedschapskist. Maar wat inspireert hen? Wat drijft hen? En hoe realiseren ze hun visies? In deze nieuwe serie nieuwsbriefartikelen portretteren we hedendaagse creatieve geesten en praten we over passies en uitdagingen.
door Jan Hoffman
Taeyoung Yoon: “Een gevel is als een huid, hij is een volwaardig deel van het lichaam”
Een bijzonder interessante passant in de seminarruimte tijdens de onlangs georganiseerde editie van Architect@Work in Kortrijk was architect Taeyoung Yoon. Yoon ging specifiek in op het centrale thema van de beurs, ‘Super Skin’, en tastte samen met zijn publiek af hoe een superhuid er zou kunnen uitzien. Hij bekeek met name hoe diens bureau, het Noorse Snøhetta, zoiets zou benaderen als ware het een op zichzelf staand project.
Tijdens diens seminar illustreerde de man aan de hand van diverse projecten de Snøhetta-methode van werken. Dat zou dan bestaan uit een drietal stappen: eerst jezelf voorbereiden door te grijpen naar eigen ervaringen in het verleden, vervolgens zicht krijgen en tot slot de cyclus omarmen. Wij gingen na afloop dieper in op één specifiek project in eigen land: de Snøhetta-aanpak van het gebouw van het Europese Parlement, grenzend aan het Brusselse Leopoldpark (ook gekend als het Paul-Henri Spaak-gebouw). Snøhetta tekende in voor een wedstrijd die internationaal werd uitgeschreven, werd weliswaar niet geselecteerd, maar als denkoefening verdient het ontwerp wel wat meer aandacht.
Taeyoung Yoon over de Snøhetta-aanpak van gevels tijdens diens seminar op Architect@Work Kortrijk. Foto © Lieven Hoste
“Het lijkt me beter om onszelf eerst te schetsen als bureau”, vertelt Taeyoung Yoon. “Wij zijn eigenlijk een atypisch architectenkantoor omdat we veel meer omvatten dan enkel architecten. Ons kantoor, dat in 1989 werd opgericht door Kjetil Thorsen en Craig Dykers, waagt zich aan heel veel disciplines die samenwerken.”
Inspiratie zoeken buiten de architectuur
“Dat we zo breed gaan, heeft te maken met de filosofie van de oprichters. Die zochten altijd inspiratie buiten de architectuur, een discipline die soms al eens als een soort echodoos kan fungeren. Kjetil en Craig begrepen dat je ook open moet staan voor verschillende inspiraties buiten de normale kringen. In de loop der jaren is die filosofie enkel verder gegroeid en groeiden eigen werkwijzen. In de praktijk kan je het bij ons zien als volgt: wanneer je iets presenteert aan een klant, dat gaat het eigenlijk meer om een discussie, om een soort brainstormsessie.”
Powerhouse Brattørkaia, Noorwegens meest noordelijk gelegen energiepositief gebouw zet een nieuwe standaard voor de bouw van de gebouwen van morgen. Foto © Snøhetta
Als we een en ander vertalen naar de gevel, hoe realiseert Snøhetta dit dan in de praktijk?
“Als je het heel simpel stelt, zou je kunnen zeggen dat wij de natuur beschouwen als een klant die we moeten dienen. Wij zullen altijd geneigd zijn om breed te starten, zowel ruimtelijk als in de tijd, maar worden dan specifieker. In het geval van de gevel bevragen we dan de ontwikkeling ervan kort in termen van verleden, heden en toekomst. Tijdens bijeenkomsten kijken we dan uiteraard in de richting van de toekomst en wagen wij ons aan een aantal ‘gissingen’. Bijvoorbeeld: verschuift de functionele imperatief van gevels inderdaad zinvol in de richting van duurzaamheid? Dan betekent dit wellicht dat we ook moeten openstaan voor een radicale heroverweging van het concept en de realiteit van de gevel op vandaag.”
“In de praktijk komt het er in wezen op neer dat een gevel hoogst zelden een jas is die je aantrekt boven andere kledij. Een gevel moet je integendeel eerder als een broer of zus van de menselijke huid zien. Hij vormt een deel van het lichaam en heeft een welbepaalde functie als onderdeel van het grotere concept.”
Een korte videovoorstelling van de aanpak van het Europese Parlement in Brussel. Video © Snøhetta/LucianR
Openheid door pergola
Bij het Europese Parlement merken we in het ontwerpvoorstel hoe het bureau bijna letterlijk een glazen koepel heeft getrokken over het gerenoveerde gebouw, waarin bijzonder veel aandacht ging naar de diverse looproutes. Als gebruiker en bezoeker van het gebouw kom je terecht in een soort pergola die de openheid van de structuur reflecteert en die je zicht bezorgt op de openbare ruimte, met onder meer het Leopold-park.
“Bij dit gebouw werden we geconfronteerd met een volume dat nooit speciaal voor de EU was ontwikkeld en dat er ook nog nooit bij had gepast. Het nam ook een groot deel van de stad in beslag, wat leidde tot weinig straatleven. Om hier iets aan te doen, werd een internationale wedstrijd uitgeschreven”, legt Yoon uit. “Interessant was dat we de keuze kregen om een voorstel op te maken: renoveren of gewoon slopen.”
Snøhetta is wel vaker actief in België. Momenteel loopt het herdesign, samen met DDS+ en Binst Architecten, van het befaamde Centre Monnaie/Muntcentrum in het Brusselse stadscentrum. Foto © Snøhetta
Samen met B2Ai architects
“Wij gingen in zee met een Belgische partner waarmee we in het verleden al hadden samengewerkt, B2Ai architects, met vestigingen in Brussel, Gent en Roeselare. Samen waren we er ons van bewust dat het hier ging om een enorme uitdaging, dit gebouw hangt bijna letterlijk boven het Leopold-park. We vertrokken van hetzelfde uitgangspunt als altijd: de openbare ruimte komt steeds op de eerste plaats. Dus ging het erom dat we wilden laten zien hoe de mensen dit gebouw ervaren en hoe het hen tegelijkertijd vertegenwoordigt en toch voor hen gesloten blijft. De vorm bestond erin de beweging van het park te nemen en de helling ervan door te trekken naar en bovenop het gebouw. Bovenaan plaatsten we een pergola: een overdekte buitenruimte. Het park loopt door in die openbare pergolaruimte en de meest bevoorrechte ruimte is voorbestemd voor het publiek.”
Uiteindelijk werd het ontwerp niet gekozen. Waarom?
“Tja, hoe gaat zoiets? We kregen te horen dat ons ontwerp zeer werd gewaardeerd, maar dat het onmogelijk te verenigen viel met de logistieke keten. Wij hadden blijkbaar het publieke gebaar wat te ver doorgetrokken, waardoor volgens de opdrachtgevers het functioneren van het geheel te zeer werd bemoeilijkt.”
Wie is Taeyoung Yoon?
De naam doet niet meteen denken aan een Noorse achtergrond. Yoon werd in de Verenigde Staten geboren en rondde in Californië zijn architectenstudies af. Na een ommetje naar New York week de man vervolgens samen met diens vrouw, een Noorse architecte, uit naar Oslo. Daar ging hij in 2005 aan de slag bij het befaamde Snøhetta, een kantoor dat je eerder een samenwerkingsverband van allerlei disciplines kunt noemen dan een klassiek architectenkantoor. Bij Snøhetta is hij momenteel Senior Architect en gaf hij mee vorm aan de kandidatuur voor een totale herwerking van het hoofdgebouw van het Europees Parlement in Brussel.
Taeyoung Yoon tijdens een seminar voorstelling. Foto © CLADnews