De bij het nieuwe schooljaar in gebruik genomen Kindercampus Theodoor in Jette heeft diverse interessante invalshoeken. Cuypers & Q architecten ontwierp een geheel van een basisschool, kinderdagverblijf, scoutslokalen en kantoren voor Huis van het Kind en CAW op de site van bouwheer Vrije Universiteit Brussel. Deze beschikt over een aantal unieke troeven die het verdienen van naderbij bekeken te worden.
door Jan Hoffman
Wat opvalt bij Theodoor is hoe er ingezet wordt op een heldere leesbare structuur van gebouwen en een duidelijke routing. Het heeft een hoog ambitieniveau qua duurzaamheid en is tegelijk passief en circulair. Tegelijkertijd fungeerde het project ook als een proefproject voor het gebruik van Augmented Reality op de werf, dit bij het plaatsen van op maat gemaakte, stuk voor stuk unieke projectdeuren.
Theodoor is een aaneenschakeling van straten, pleinen en informele ontmoetingsplekken.
“Ons interdisciplinaire samenwerkingsverband dat uitgroeide tot een ploeg van ontwerpers uit verschillende disciplines vatte de kindercampus op als een aaneenschakeling van straten, pleinen en informele ontmoetingsplekken”, vernemen we bij het Antwerpse Cuypers & Q architecten. “De bedoeling was het scheppen van een kader voor het sociale leven in dit gebouw.”
Opvallend is de opbouw van het geheel van 5.000 m² op de 17.380 m² grote site. Ingebed in het bestaande talud, grenzend aan het Laarbeekbos.
“Daarvoor bestond er een duidelijke reden”, horen we, “we wilden immers de schaal en beleving van het gebouw en de omgeving maximaal afstemmen op de gebruikers. Dit contrasteert met de rest van de 'betonnen' site van de huidige universiteitscampus. Bij Theodoor staan de integratie van groen en licht op de volledige kindercampus centraal.”
Alles is afgestemd op een integrale beleving en met warme, duurzame en onderhoudsarme materialen in een aangenaam kleurenpallet.
“Het gebouw zal bovendien openstaan voor mensen uit de buurt om de wijk en de campus meer aan elkaar te linken. Belangrijk bij een gebouw met zo’n groot aantal gebruikers is ook de leesbaarheid, de integrale toegankelijkheid en de logische, heldere routing.”
Opvallend is hoe het materialenpakket tevens gekozen werd in functies van duurzaamheidskeuzes en de akoestiek. Alles is afgestemd op een integrale beleving en warme, duurzame en onderhoudsarme materialen in een aangenaam kleurenpallet bezorgen de campus haar eigenheid. De aanleg kadert dan weer in een masterplan van de hele site waar minder verkeer en meer groen is voorzien op de gehele campus.
Speciale technieken
We moeten zeker ook de speciale technieken en het energie-advies van naderbij bekijken. Hiervoor was Cenergie verantwoordelijk.
“De opdracht was om ‘voorbeeldgebouw’ te creëren met hoge ambities op Belgisch en internationaal niveau, op het vlak van duurzaam bouwen”, geeft men ons mee bij deze partner van het project. “Om alle aspecten van duurzaamheid mee te nemen in het concept volgde het ontwerpteam een ontwerpmethodiek gebaseerd op duurzaamheidsmeters zoals BREEAM, LEED en GRO. De duurzaamheid van een gebouw gaat immers veel verder dan enkel het energetische aspect. De gebruikte bouwmaterialen zijn streekeigen, recupereerbaar of gerecycleerd, voorzien van ecolabels en liggen binnen NIBE klasse 4 of hoger.”
“Het energieconcept werd bepaald door het maximaal reduceren van de vraag en het gebruik van duurzame bronnen om aan de resterende energievraag te voldoen. Doordat de bodem van de site geschikt bleek voor het plaatsen van een BEO-veld met warmtepomp zorgt Betonkernactivering voor de verwarming en koeling van het gebouw, met een optimaal thermisch winter- en zomercomfort en een minimaal verbruik. Ook de energievraag voor ventilatie en verlichting wordt zoveel mogelijk beperkt. Het vraaggestuurd regelen van het ventilatiedebiet op basis van CO2-meting zorgt voor een hoog comfortniveau en een laag energieverbruik.”
De kindercampus zoekt aansluiting met de beschermde, aangrenzende natuurzone NATURA 2000.
De architect geeft vervolgens nog mee dat er tegelijkertijd ook aansluiting werd gezocht bij de beschermde, aangrenzende natuurzone NATURA 2000. Zo integreerde men een natuurbelevingsroute in het pedagogische project van de kindercampus. Het gebouw zelf vormt een compacte structuur met een vrije invulling voor maximale flexibiliteit. Bij dit alles fungeren de daken als groendaken, als verharde en niet-verharde speelplaatsen om de impact op de grond te verkleinen.
Testcase voor Augmented Reality
Afsluitend belichten we nog heel even hoe Theodoor ook een interessante testcase vormde in verband met het gebruik van Augmented Reality. Hiervoor werd samengewerkt met de Waverse deurenfabrikant Kulapro. Er kwam een Proof of Concept, met medewerking van Sirris, in het kader van de proeftuin ConstructionSite Vision, in samenwerking met Howest en WTCB (het huidige Buildwise).
Omdat het plaatsen van binnendeuren op maat op grote werven geen sinecure is, werd onderzocht hoe een indoor navigatiesysteem op basis van AR goede diensten kon bewijzen voor zo efficiënt mogelijk werken. Er werd nagegaan of installateurs bijgestaan kunnen worden door een indoor navigatie-app op hun smartphone of tablet, bij het vinden van de juiste route naar de diverse plaatsingspunten. De algemene conclusie hiervan: dit kan in de toekomst een bijzonder interessant hulpmiddel worden, al is er nog ruimte voor verdere optimalisatie.
Voor het plaatsen van de binnendeuren werd een indoor navigatiesysteem op basis van AR uitgetest.
Bekroond
Het project werd in 2017 bekroond met de Be.exemplary prijs van het Brussels Hoofdstedelijk gewest als voorbeeldgebouw voor duurzame architectuur. Recent kreeg het tevens ook een eervolle vermelding op de Belgium Building Awards 2023 in de categorie sustainability.
Alle foto’s © Cuypers & Q (Evenbeeld) / Cenergie